جمعیت فقرا در جهان در حال افزایش است

نابرابری های اقتصادی در حال افزایش است. از یک سو جعیت فقرا در جهان رو به افزایش است و انبوهی از مردم فقیر برای به دست آوردن حداقل دستمزد و دسترسی به آموزش و مراقبت های بهداشتی باکیفیت مبارزه می کنند و از کاهش مداوم درآمدها رنج می برند.شکاف ها و نابرابری های فزاینده ای که بیشترین تأثیر را بر زنان و کودکان دارد. اما از دیگر سو بر اساس گزارش بین المللی آکسفام، ثروت برخی دیگر از مردم جهان با سرعت موشک در حال افزایش است و تعداد افراد ثروتمند مدام در حال افزایش است.

همچنان که درآمد افراد عادی بسیار اندک افزایش می یابد، ثروت طبقه ثروتمند، چندین برابر رشد داشته است. لذا شکاف نابرابری اقتصادی، در بسیاری از کشورهای جهان به طور مداوم در حال افزایش است. آکسفام اینترنشنال،که یک سازمان غیردولتی برای ریشه کنی فقر در جهان است، گزارش سالانه خود را در مورد نابرابری اقتصادی در نشست مجمع جهانی اقتصاد در ماه گذشته منتشر کرد. بر اساس این گزارش شکاف بین فقیر و غنی در چند سال گذشته به سرعت افزایش یافته است. گزارش آکسفام بسیاری از مسائل نگران کننده را آشکار کرده است. این گزارش می گوید که چند سال گذشته از نظر نابرابری اقتصادی بسیار بد بوده و میلیاردها نفر در سراسر جهان در همین چهار سال گذشته به دلیل پارامترهایی مانند همه گیری کرونا، جنگ و تورم فقیر شده اند. این گزارش ابراز نگرانی می‌کند که در حالی که از یک سو عده‌ای معدود درآمدهای کلانی به دست می‌آورند، از سوی دیگر میلیون‌ها نفر از مردم فقیر می‌شوند. بر اساس این گزارش ثروت 5 نفر از ثروتمندترین افراد جهان در چهار سال گذشته از 405 میلیارد دلار به 869 میلیارد میلیارد دلار افزایش یافته است که به وضوح به این معنی است که ثروت این پنج فرد ثروتمند در این چهار سال، هر ساعت 14 میلیون دلار افزایش یافته است.

در حالی که عده ‌ای ثروتمندتر می شوند، تعداد فقرا نیز به طور پیوسته در حال افزایش و درآمد آنها در حال کاهش است. آکسفام می‌گوید که اگر ثروت خالص همه میلیاردرهای جهان را جمع کنید، بیش از تولید ناخالص داخلی بسیاری از کشورهای بزرگ در 4 سال رشد کرده است. مجموع ثروت میلیاردرهای جهان در چهار سال گذشته 3.3 تریلیون دلار افزایش یافته است، در حالی که بعنوان مثال هند که پنجمین اقتصاد بزرگ جهان است؛ تولید ناخالص داخلیش در حدود 3.5 تریلیون دلار است. از طرفی اگرچه قدرت سهام سرمایه داران ثروتمند همواره رو به افزایش است، میلیون ها نفر در جهان با کاهش حقوق مواجه هستند. بر اساس گزارش آکسفام، اگر روند کنونی ادامه یابد، تا 229 سال دیگر هم فقر از جهان ریشه کن نخواهد شد.

آکسفام در گزارش خود با پرسش از دولت‌ها می نویسد که بخش خصوصی در سراسر جهان نرخ‌های مالیاتی پایین، نقاط ضعف سیستماتیک و عدم شفافیت را ترویج می‌کند. نرخ‌های مالیاتی به دلیل لابی‌گری آنها در حین تدوین سیاست مالیاتی، پایین نگه داشته می‌شوند و از این طریق خساراتی به خزانه عمومی وارد می‌کنند، در حالی که می‌شد همان پول را برای رفاه فقرا خرج کرد، اما به نظر می‌رسد این اتفاق نمی‌افتد. مالیات شرکتی در بین کشورهای OECD (سازمان توسعه و همکاری اقتصادی) که در سال 1948 حدود 48 درصد بود ، در سال 2022 به 23.1 درصد کاهش یافته است.

آمیتاب بهار، مدیر اجرایی بین‌المللی آکسفام، به صراحت می‌گوید که این وضعیت نابرابر، تصادفی نیست، بلکه طبقه میلیاردر مطمئن است که سیستم فعلی ثروت بیشتری را به قیمت هزینه‌های سربار به دیگران، برای آنها فراهم می‌کند. او می گوید که نابرابری در جهان به دلیل نگرش های شرکتی و انحصاری در حال افزایش است. در واقع، ثروتمندان با سرکوب کارگران، استفاده از معافیت‌های مالیاتی، خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی و ترویج تغییرات، ثروت خود را افزایش می‌دهند و در عین حال از قدرت سوء استفاده می‌کنند و حقوق و دموکراسی را تضعیف می‌کنند.

تولید غلات در جهان به حدی افزایش یافته است که می تواند همه مردم را سیر کند. علیرغم اینکه علم، دسترسی به همه چیزهای مادی را برای مردم سراسر جهان بسیار آسان کرده است، میلیون ها نفر در سراسر جهان قربانی گرسنگی هستند و مجبور می شوند با شکم خالی بخوابند.

در حالی که از یک سو تولید بیش از حد مواد غذایی وجود دارد، از دیگر سو میلیونها نفر در جهان به غذا یا غذای مغذی دسترسی ندارند. این تضاد بزرگی است که در عصر حاضر که آن را عصر دانش و علم می نامند، جایی که انسان در حال پیشرفت بی حد و حصر است و هر روز اخباری از اختراعات جدیدی است که زندگی انسان را ساده تر می سازد و با استفاده از این پیشرفتها می توان بسیاری از نیازهای افراد بشر را می توان از طریق مدارا در دسترس آنها قرار داد.

وضعیت به این صورت است که از هر هفت نفر در سیاره ما، یک نفر باید گرسنه به رختخواب برود، از هر سه نفر یک نفر غذای کافی دریافت نمی کند و 9.8 درصد از جمعیت جهان یعنی 830 میلیون نفر قربانی گرسنگی هستند. در چنین شرایطی هر ساله اهداف مختلفی برای حل این مشکل در نظر گرفته می‌شود و راه‌حل‌های زیادی پیشنهاد می‌شود، اما همچنان این سوال پیش می‌آید که چرا این وضعیت بهبود نمی‌یابد؟

در اینجا ما در مورد امنیت غذایی و انرژی ضروری از غذا صحبت خواهیم کرد. اگر در مورد غذای متعادل و مغذی صحبت کنیم، نظام سرمایه داری در دسترسی به آن شکست می‌خورد. اگر به کل تاریخ بشر نگاه کنیم، هرگز به اندازه امروز غذا وجود نداشته است. تولید مواد غذایی در سه دهه گذشته به طور پیوسته در حال افزایش بوده است.

امروزه جهان به قدری غلات تولید کرده است که هر فرد روی زمین می تواند روزانه 6000 کالری غذا دریافت کند که 2.6 برابر نیاز یک فرد عادی است. بر اساس داده های سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، تولید محصولات غذایی در سطح جهانی از سال 2005 تا 2020 به طور پیوسته افزایش یافته است. تولید نیشکر، ذرت، برنج، گندم و میوه بیش از 50 درصد، سبزیجات 65 درصد، شیر 53 درصد و گوشت 53 درصد افزایش یافته است. با وجود این، پس از سال 2019، تعداد افراد گرسنه و سوء تغذیه در سطح جهان (حدود 150 میلیون نفر) افزایش یافته است.

اگر تولید غلات در حال افزایش باشد، آیا طبیعی است که جمعیت انسان با سرعت بیشتری افزایش یابد؟ یک فکر رایج در جامعه ما رواج یافته است یا درست تر این است که بگوییم شایع شده است که بیشتر مشکلات بشریت اعم از فقر، گرسنگی، آب، محیط زیست ریشه در ازدیاد جمعیت دارد. از کتاب های مدرسه گرفته تا روزنامه ها، این موضوع دائما مورد بحث است. این نظریه برای اولین بار در اواخر قرن هجدهم توسط محققی به نام مالتوس مطرح شد و استدلال شد که جمعیت سریعتر از تولید غذا افزایش می یابد که نتیجه اجتناب ناپذیر آن افزایش جمعیت زمین است. اما امروزه با وجود اینکه تولید مواد غذایی بیش از جمعیت افزایش یافته است، همین تفکر همچنان در جامعه رواج دارد و هر از چند گاهی سازمان هایی مانند بانک جهانی و صندوق بین المللی پول از رشد جمعیت به عنوان بزرگترین مانع اقتصادی و توسعه اجتماعی یاد می کنند و می گویند مقصر همه مشکلات است.

دلیل واقعی افزایش ناامنی غذایی،اما سیستم فعلی است که هدف از تولید را کسب سود می داند. همه چیز در اینجا نه برای رفع نیازهای انسان، بلکه برای کسب سود ایجاد شده است. در نظام کنونی همه چیز برای مصرف انسان به کالا تبدیل شده است و امروزه حتی بخش غذا نیز در کنترل این سرمایه داران است.

بخش مواد غذایی جهان مانند بذر، مواد شیمیایی کشاورزی، زیرساخت های تولید و مبادله توسط چند شرکت معروف کنترل می شوند. شرکتی به نام “بایر” بر بخش بذر تسلط دارد و پس از آن Corteva، CamChina ، BASF قرار دارند. در گروه “لیماگرن” در حوزه مواد شیمیایی نیز وضعیت به همین منوال است . به طور کلی، تنها شش شرکت بر 58 درصد از بازار جهانی بذر و 77.6 درصد از بازار مواد شیمیایی کشاورزی تسلط دارند. این شرکت ها در چند سال گذشته به سودهای بی سابقه ای دست یافته اند در حالی که میلیون ها نفر برای به دست آوردن غذای کافی تلاش کرده اند.

در حال حاضر، 9.8 درصد از جمعیت جهان، یعنی 830 میلیون نفر، قربانی گرسنگی هستند، اما نزدیک به یک سوم غلات جهان قبل از رسیدن به بازار مصرف هدر می‌رود، زیرا نمی‌توان آن را با سود فروخت. این تصویر بربریت سیستم فعلی را نشان می دهد که در آن غلات غذا اجازه پوسیدگی را دارند اما اجازه نمی دهند به دست نیازمندان برسد، زیرا باعث کاهش سود می شود. علاوه بر این، شرکت‌ها اغلب به‌طور مصنوعی قیمت غلات را از طریق اقداماتی مانند احتکار غلات و سفته‌بازی‌های بازار آتی افزایش می‌دهند. چنین شرکت هایی به ویژه شرکت”گلدمن ساکس” در سال های 2008-2011 ; به دلیل چنین ابتکاراتی قیمت گندم را تا 40 درصد افزایش داده اند .

در کشورهایی مانند تایلند، ویتنام، پاکستان و میانمار، محصولاتی مانند سویا، گندم، برنج و ذرت در حدود 50 درصد از زمین های کشاورزی کشت می شوند که 86 درصد از کل صادرات غلات جهان را تشکیل می‌دهند. با وجود این، 17 درصد از مردم تایلند و پاکستان و 25.5 درصد از مردم میانمار دچار ناامنی غذایی هستند. بسیاری از کشورهای توسعه نیافته عمدتاً محصولات تجاری تولید می کنند ، بنابراین این کشورها بیشتر مواد غذایی مورد نیاز خود را از کشورهای دیگر وارد می کنند، بنابراین مردم این کشورها همچنان از ناامنی غذایی رنج می برند. همه اینها دلایل واقعی گرسنگی هستند. آکسفام هند گفته است که هند سریعترین رشد اقتصادی در جهان را دارا است اما یکی از نابرابرترین کشورهاست. 10 درصد بالای جمعیت هند 77 درصد از کل ثروت ملی را در اختیار دارند. 73 درصد از ثروت ایجاد شده در سال 2017 به یک درصد ثروتمندترین ها تعلق گرفت، در حالی که 670 میلیون هندی که فقیرترین بخش جمعیت هستند، تنها شاهد افزایش 1 درصدی در ثروت خود بودند. طبق گزارش آکسفام، ثروت میلیاردرهای این کشور در یک دهه تقریباً 10 برابر شده است و مجموع ثروت آنها از کل بودجه اتحادیه هند در سال مالی 2018-19 بیشتر است. به دلیل همین توزیع نابرابر ثروت است که تعداد افراد فقیر در سراسر جهان همواره در حال افزایش است.

نویسنده:Vikas Parasram Meshram