جهان بدون تغییرات اقلیمی

«اگر برای تغییرات اقلیمی فکری نکنیم، نوه های ما در جهانی بزرگ می شوند که به طرز فاجعه باری، از امروز ما شرایط بدتری دارد». این جمله را بیل گیتس می گوید. مردی که به تازگی اخباری درباره نوه دار شدن او منتشر شده است. پدربزرگ شدن به اندازه ای روی بیل گیتس اثر گذاشته که او را دست به قلم کرده تا درباره آینده، نسل های بعدی و زشتی ها و زیبایی های زندگی این نسل ها بنویسد. 

نکته مهم اینکه او در این نوشته ها بیش از گذشته احساسی است و به نظر می رسد پدربزرگ شدن، قلب بیل گیتس را به تپیدن های بیشتر واداشته است. او در یادداشتی که یک شب در وبلاگ شخصی اش منتشر کرد نوشت:« این روزها طور دیگری به جهان اطرافم نگاه می کنم. آن هم از زمانی که دختر بزرگم به من خبری شگفت انگیز را رساند. من سال آینده پدربزرگ می شوم».

جنیفر بزرگترین دختر بیل گیتس 26 ساله است. او و همسرش نایل ناصر در سال 2023 تولد نخستین فرزند خود را انتظار می کشند. بیل گیتس حالا می گوید حتی با نوشتن این جمله یعنی «من سال آینده پدربزرگ می شوم» هم احساساتی می شود. این کارآفرین و میلیاردر 67 ساله، که از سال 1970 میلادی و با راه اندازی مایکروسافت به این ثروت رسیده، این روزها را متفاوت از همیشه دنبال می کند. او نوشت «این تغییرو تحولات، کار من را هم تغییر داده است. این روزها به جهانی که نوه ام قرار است در آن زندگی کند فکر می کنم. همین باعث شده بیشتر به فرزندان و نوه های دیگر فکر کنم و اینکه چطور می توانند در جهان آینده دوام بیاورند و شکوفا شوند».

او در ادامه این یادداشت به طور خلاصه به کارهایی که بنیاد گیتس به نفع کودکان در سراسر جهان انجام داده اشاره می کند.  مقابله با فقر در جهان، بهبود دسترسی به امکانات آموزشی، آمادگی برای مقابله با همه گیری  و مبارزه با فلج اطفال و ایدز از کارهایی است که بنیاد گیتس در این مدت انجام داده است. اما یکی از مهم ترین کارهای انجام شده توسط بنیاد گیتس، توجه و تلاش این بنیاد برای مقابله با تغییرات اقلیمی است که از محل سرمایه گذاری مشترک با شرکت های فعال در حوزه انرژی انجام شده است.

گیتس در ادامه نوشته اش به لزوم توجه رهبران در جهان به تغییرات اقلیمی اشاره کرده که بر زندگی نسل های آینده اثرگذار است. او نوشت «می توانم راه حل های مقابله با تغییرات اقلیمی را در دو جمله خلاصه کنم. نخست، باید تا سال 2050، انتشار گازهای گلخانه ای را محدود و در نهایت حذف کنیم». گیتس نوشت «این هوای سنگین به رنج این روزهای بشر تبدیل شده است. اگر نتوانیم گازهای گلخانه ای را به صفر برسانیم، نوه های ما در شرایطی بدتر از ما زندگی می کنند».

بیل گیتس در ادامه از پیامدها و چالش های به صفر رساندن نشر گازهای گلخانه ای نوشته است. گیتس نوشت «به صفر رساندن انتشار گازهای گلخانه ای سخت ترین کاری است که بشر انجام داده است. برای انجام کار باید فیزیک اقتصاد را دگرگون کنیم. اینکه چطور چیزی را می سازیم و حمل می کنیم، تولید برق، رشد گیاهان و غذا، گرم ماندن و سرد کردن محیط، همه این ها در کمتر از سه دهه باید تغییر کند».

جایی که سودی نیست

توجه موسس مایکروسافت به تغییرات اقلیمی زمانی جلب شد که بنیاد گیتس در جریان انجام امور خیرخواهانه با کشاورزان مزارع کوچک همکاری اش را آغاز کرد.  بنیاد گیتس برای سازگاری هرچه بیشتر اقلیم ها سرمایه گذاری می کرد. از کارهای مهم این شرکت کمک به مردم برای سازگاری هرچه بیشتر با گرم شدن زمین بود. این کمک ها درحالی انجام می شد که بیشتر شرکت های تجاری نسبت به آن بی توجه بودند چراکه خبری از هیچ سودی در این زمینه نیست. گیتس در یادداشت تازه اش درباره تغییرات اقلیمی به این موضوع هم اشاره کرده است. او نوشت «ایده مقابله با تغییرات اقلیمی از جایی آغاز شد که فهمیدیم مردم فقیرتر از این تغییرها رنج بیشتری می برند. اما کسب وکارها به طور طبیعی برای استفاده از ابزارهای در اختیارشان انگیزه ای برای کمک به این مردم ندارند».

به نوشته گیتس «برای مثال یک شرکت فعال در زمینه کشاورزی به تولید نوع تازه ای از گوجه فرنگی تمایل نشان می دهد که قرمزتر از انواع قبلی و به آسانی هم کمبود آن احساس نمی شود. اما کمتر شرکتی به تولید محصولی مثل کاساوا تمایل نشان می دهد که در خشکسالی یا سیل هم رشد می کند و تولید آن با هزینه کمتر برای کشاورزان در سراسر جهان درآمد بیشتری به همراه دارد». گیتس می گوید حالا وظیفه بنیاد او این است که مطمئن شود مردم فقیر از مهارت های نوآورانه به اندازه کشورهای ثروتمند سود می برند. مهارت هایی که برای مقابله با تغییرات اقلیمی باید از آن ها بهره جست.

همه فعالیت های گیتس در زمینه مقابله با تغییرات اقلیمی در قالب امور داوطلبانه و بشردوستانه نیست. او  می گوید انسان دوستی به تنهایی نمی تواند تولید گازهای گلخانه ای و کربن را به کمترین سطح برساند. سوداوری شرکت ها موضوعی نیست که بیل گیتس در جریان مقابله با تغییرات اقلیمی به آن بی توجهی کند. اما او می نویسد سرمایه گذاری در شرکت هایی که به منابع پایدار در فعالیت های اقتصادی توجه می کنند، باید افزایش پیدا کند. در این بین جذب نوآوری هایی که می تواند انتشار گازهای گلخانه ای را به کمترین سطح در شرکت ها برساند، در اولویت است. نوآوری هایی که در جریان رقابت اهالی فناوری مطرح می شود.

باوجود توجه افرادی مثل بیل گیتس به مسئله انتشار گازهای گلخانه و تغییرات اقلیمی، شرایط جهان از این منظر خوب نیست. آخرین آمارهایی که حتی بیل گیتس هم در یادداشتش به آن اشاره کرده می گوید در سال های 2021 تا 2022، انتشار گازهای گلخانه ای افزایش پیدا کرده واز 51 میلیون تن به 52 میلوین تن رسیده است. اما این افزایش به ناامیدی جهان تجارت در مقابله با این تغییرات منجر نشده است. بیل گیتس می گوید در 2 سال گذشته تنها 70 میلیارد دلار در استارتاپ هایی سرمایه گذاری شده که در زمینه انرژی پاک فعالیت می‌کنند.