با گذشت دو هفته از اجلاس کاپ ۲۸، تحلیلگران معتقدند که پیش‌بینی‌‌‌ها درست بوده و امارات‌متحده عربی به‌طور تمام‌قد از تولید و فروش سوخت‌‌‌های فسیلی دفاع خواهد کرد. در این اجلاس سران ۱۲۸ کشور دنیا در امارات‌متحده در کنار هم جمع شدند تا نسبت به بحران‌های زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی به تفاهم برسند و همکاری‌‌‌های لازم را در این جهت انجام دهند. این اجلاس سعی داشت نکات مطرح‌شده در توافق پاریس و دلایل دست‌نیافتن به هدف اصلی توافق پاریس را مورد بررسی قرار دهد.
مهم‌ترین نکته مطرح‌شده در توافق پاریس این بود که به طور جدی از گرم‌‌‌تر شدن هوای زمین جلوگیری شود و دمای هوا تنها ۲درجه بالاتر از دوران قبل از صنعتی شدن باشد. این در حالی است که برخی از شرکت‌کنندگان مانند دبیر کل سازمان ملل موضع روشنگرانه‌‌‌تری اتخاذ و عنوان کرد که جهان در حال گرم شدن نیست، بلکه در حال سوختن است و این مساله‌ای است که به اخذ راهکارهای جدی‌‌‌تری نیاز دارد. برخلاف موضع دبیر کل سازمان ملل، سلطان‌الجابر این بار به طور بسیار واضح در دفاع از شرکت‌های نفتی برخاست؛ گفتار و رفتاری که از دید فعالان محیط‌زیست مغلطه‌‌‌آمیز شناخته شده است. معتقدم که موضعگیری اجلاس در سه‌جهت نوعی سبزشویی روشن و در جهت بازکردن مسیر شرکت‌های نفتی است.
اولین نکته این است که رئیس اجلاس که خود رئیس شرکت ملی نفت امارات نیز هست، در سخنرانی خود اشاره کرده که کنار گذاشتن سوخت‌‌‌های فسیلی فعلا گزینه و هدف اصلی نخواهد بود. او در سخنرانی اصلی خود عنوان کرده که کسی می‌‌‌تواند در مورد سوخت فسیلی بحث کند که زبان بازار نفت را بداند و فضای این تجارت را به‌خوبی بشناسد. الجابر همچنین مطرح کرده که توافق‌نامه پاریس «علمی» نبوده و در واقع کنار گذاشتن صنعت نفت ما را به سمت پیشرفت پایدار هدایت نمی‌‌‌کند.
او ادامه داده که هنوز علم ثابت نکرده است استفاده نکردن از سوخت‌‌‌های فسیلی به جلوگیری از گرمایش زمین کمک خواهد کرد. این موضعگیری برخلاف وعده‌‌‌های پیشین دیدبان‌‌‌های گرمایش زمین بوده و در واقع گروه‌‌‌هایی که از برگزاری کنفرانس در ایالات‌متحده عربی دفاع می‌‌‌کرده‌‌‌اند، اکنون سکوت اختیار کرده‌‌‌اند. او همچنین اظهار کرد که قطع کردن استفاده از سوخت‌‌‌های فسیلی ما را به دوران غارنشینی برمی‌‌‌گرداند. این در حالی است که دبیر کل سازمان ملل موضع روشنی در این مورد اتخاذ کرده تا هر گونه شک و شبهه را از بین ببرد: «ما نیاز داریم هر چه سریع‌تر استفاده از سوخت‌‌‌های فسیلی را قطع کنیم. کاهش دادن کافی نیست، بلکه باید از مسیر استفاده از سوخت‌‌‌های فسیلی به طور کامل خارج شویم.» این موضع‌گیری‌های متناقض بحثهای حاشیه‌‌‌ای اجلاس کاپ ۲۸ را پراضطراب‌‌‌تر از بحثهای مطرح‌شده در نشست‌ها کرده است.
نکته مغلطه‌‌‌آمیز دوم، سرمایه‌گذاری کشورهای توسعهیافته در زمینه کمک مالی به کشورهایی است که بیشترین آسیب را از گرمایش زمین می‌‌‌بینند.
به نظر می‌رسد در مجموع بحثهای سران کشورها حول محور «سرمایه‌گذاری» موفقت‌آمیز بوده است. کشورهای توسعهیافته بودجه‌‌‌های قابل‌توجهی برای کشورهایی که در معرض بیشترین خطر در مقابل تغییرات اقلیمی هستند در نظر گرفته‌‌‌اند. گفته شده از هر یک‌دلار که در زمینه پیشگیری هزینه شود، هفت دلار برای کمک‌رسانی بعد از وقوع بحران صرفه‌جویی می‌شود. در واقع این پیشگیری‌‌‌ها در حال حاضر در مورد مناطقی که به کمک‌‌‌های فوری نیاز دارند اهمیت زیادی دارد. به‌طور مثال، جزایری که در حال فرورفتن در زیر آب‌‌‌های اقیانوس هستند، کشورهایی که بر اثر سیل‌‌‌های سالانه زمین خود را از دست داده‌‌‌اند یا مناطقی که گرمای کشنده بالای ۳۸درجه را در بسیاری از روزهای سال تجربه می‌کنند به رسیدگی سریع سازمان‌های جهانی نیاز دارند. اما مساله دیدبان محیط‌زیستی این است که کشورهای کمک‌کننده غالبا از بین بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان سوخت فسیلی هستند و جلوگیری از وخیم‌‌‌تر شدن اوضاع اقلیمی کشورهای ریسک‌پذیر با کاهش تولید سوخت فسیلی و کاستن از انتشار گازهای کربنی امکان‌‌‌پذیر‌‌‌تر خواهد بود.
نکته مغلطه‌‌‌آمیز دیگر اجلاس کاپ 28، متعهد شدن 50شرکت نفتی در مورد به صفر رساندن گاز متان است. 50شرکت نفتی که تقریبا نیمی از تولید جهانی را نمایندگی می‌کنند، متعهد شده‌‌‌اند که تا سال ۲۰۳۰ انتشار گاز متان را به نزدیک صفر برسانند. بیشترین انتشار این گاز در مشعل‌سوزی پالایشگاه‌‌‌هاست. فعالان محیط‌زیست این بار از اصطلاح جدیدی به نام smokesscreen نام برده‌‌‌اند و معتقدند این تعهد در واقع به کار بردن پرده‌‌‌ای دودی در مقابل فعالیت واقعی پالایشگاه‌‌‌هاست، به صورتی که فعالیت پالایشگاه‌‌‌ها را کمرنگ‌‌‌تر جلوه دهند؛ فعالیتی که آن‌طور که گفته شد برنامه دقیقی برای قطع و متوقف شدن یا حتی کمتر شدن آن وجود ندارد. این امر نشان می‌دهد که پیش‌بینی فعالان محیط‌زیست مبنی بر کمرنگ نشان دادن نقش سوخت‌‌‌های کربنی درست بوده و بحثهای بنیادین حول این موضوع به حاشیه رانده شده‌‌‌اند. متاسفانه کاپ۲۸ در مسیر به حاشیه راندن بحثهای اصلی قطع‌نامه پاریس تا به امروز موفق بوده است.
دکتر رویا خوشنویس /پژوهشگر مطالعات فرهنگی نفت از دانشگاه آمستردام هلند
