محمد رحیم ایروانی بنیادگذار کفش ملی “نام بسیاری از کارمندان و مدیران کفش ملی را به یاد می سپرد و هنگام تولدشان، برای آنها گل و کارت تبریک می فرستاد…. در اواخر این دهه (۴۰)، با توجه به ساخت مسکن یا کمک از طریق تامین اعتبار، زمینه را برای خانه‌دار شدن کارگران فراهم کرد. در صورت خطای پرسنل، کمتر تمایلی به اخراج کارگران داشت. شیوه تنبیهی او تنزل درجه یا کاهش مقداری از حقوق روزانه بود. در کفش ملی کسانی ارتقا می‌یافتند که صادقانه خود را عضو این خانواده بدانند. نظام حقوق و دستمزد منعطف گروه، باعث شده بود که کارگران بتوانند درخواست های خود را با نوشتن نامه به او و دیگر مدیران در میان بگذارند.”
این شیوه مدیریت ایروانی، در واقع همان مسئولیت اجتماعی شرکت‌هاست. این شیوه مدیریت حدود ۵۰ سال پیش در یک شرکت خصوصی در ایران اجرا می‌شد در حالی که هنوز مسئولیت اجتماعی شرکتها به شکل امروز در جهان نیز وجود نداشت.
این روش مدیریت تنها مختص بنیادگذار کفش ملی نبود و برخی دیگر از فعالان اقتصادی آن دوران نیز از شیوه های مشابهی در مدیریت استفاده می‌کردند و نیروی انسانی را اولویت اول خود می دانستند چنانکه اکبر لاجوردیان کارآفرین صنعت نساجی نیز وقتی کارخانه‌هایش بعد از انقلاب مصادره شد خطاب به یکی از وزیران دولت موقت گفت: “کارخانه من نیروی انسانی است نه ماشین آلات و ساختمان، اسباب و اثاثیه. هم اکنون تعهد می دهم اگر اختیار و آزادی به من داده شود در عرض دو سال کارخانه بهتری به شما خواهم داد.”
دوام هر بنگاه، بستگی مستقیمی به حیات جامعه دارد. نوع رابطه مدیر با کارکنان و ذی‌نفعان، بستر همکاری، اعتماد، بهسازی و نوآوری را در شرکت فراهم می‌آورد
مهندس محسن خلیلی
کارآفرینان پیشرو همواره نیروی انسانی را در پیشبرد اهداف‌شان مقدم می‌شمارند چنانکه مهندس محسن خلیلی از فعالان صنعتی کشور که عمری را در نهاد سازی و تشکل‌گرایی صرف کرده، معتقد است “دوام هر بنگاه، بستگی مستقیمی به حیات جامعه دارد. نوع رابطه مدیر با کارکنان و ذی‌نفعان، بستر همکاری، اعتماد، بهسازی و نوآوری را در شرکت فراهم می‌آورد. کمک به کارکنان در جهت کاهش فقر، جزیی از وظیفه انسان دوستانه کارفرماست که برای بالا بردن بهره وری نیروی کار، ضروری می‌باشد.”
مهندس خلیلی این کار را بخشی از مسئولیت اجتماعی و اصول اخلاقی هر بنگاه اقتصادی می‌داند و تاکید دارد که برای پیشرفت، باید امکانات لازم برای فراگیری از دانش روز برای کارکنان فراهم باشد چون کارکنان آموزش دیده و متخصص سرمایه شرکت به حساب می آیند.
شرکتهای بزرگ می کوشند تا مسئولیت اخلاقی خود را از فرآیند استخدام کارکنان شروع کنند. آنها برای پیش بردن اهداف خود، افرادی را که صاحب صلاحیت هستند، جذب می کنند، حقوق آنها را بر اساس اصول و قواعد از پیش تعیین شده می‌پردازند و برای همدل کردن کارکنان با اهداف اجتماعی و تجاری، جلسات مشترک هفتگی یا ماهانه می گذارند. به بهترین پیشنهادات کارکنان جایزه می‌دهند و حتی پیشنهاددهندگان را در تابلوهای اعلانات راهروهای شرکت معرفی می کنند. این کار علاوه بر افزایش حس همدلی و همکاری کارکنان، به تقویت بنیان های تجاری شرکت کمک می‌کند.
