طی چند سال گذشته، در رسانه ها و جامعه تجاری منطقه خاورمیانه با وجود بسیاری از شرکت های خارجی که در این زمینه کار می کنند، علاقه به مسئولیت اجتماعی شرکتی(CSR) به معنای واقعی کلمه افزایش یافته است،
مسئولیت اجتماعی شرکتی چیزی فراتر از امور خیریه است و به سرعت در حال ادغام با اصول استراتژی کسب و کار شرکتها است. با این حال، در خاورمیانه ما هنوز می توانیم شرکت هایی را پیدا کنیم که CSR را فعالیتی بشردوستانه تلقی می کنند و آن را به عنوان “استراتژی اصلی تجارت” در نظر می گیرند. آیا به خاطر فرهنگ و مذهب است که شرکتها کمک به فقرا از طریق پرداخت زکات یا خیریه، جزئی از مسئولیت اجتماعی خود در نظر می‌گیرند؟ آیا باید اجباری در کار باشد تا شرکت ها به طور جدی تری به موضوع مسئولیت اجتماعی شرکتی فکر کنند؟
طی چند سال گذشته، در رسانه ها و جامعه تجاری منطقه خاورمیانه، علاقه به مسئولیت اجتماعی شرکتی به معنای واقعی کلمه افزایش یافته است، بطوری‌که بسیاری از شرکت ها متخصصان CSR استخدام و دپارتمان های مسئولیت اجتماعی ایجاد کرده اند .همچنین تمرکز بر آن استراتژیک تر و از همه لحاظ متنوع ترشده است. در یک نظرسنجی، که توسط گروه شورای پایداری در سال 2009 انجام شد، مشخص شد که در حالی که حمایت از ابتکارات در زمینه اصول مسئولیت اجتماعی شرکتی، وجود دارد، اما این منطقه هنوز گام بعدی را برای تبدیل این امر به موضوع اصلی و تخصیص بودجه، پاسخگویی واضح و ارائه پاداش،برنداشته و آن‌را به رسمیت نشناخته است.
تفاوت قابل توجهی بین کشورهای خاورمیانه در اعمال اصول مسئولیت اجتماعی و عمل به آن وجود دارد. در امارات متحده عربی و عمان ، طی دو سال گذشته طرح های معنی داری مختلفی در راستای مسئولیت اجتماعی شرکتی وجود داشته و برای آن برنامه‌ریزی شده است. شرکت های فعال دراین دو کشور، CSR و پایداری را بسیار جدی می گیرند و تعهد فزاینده ای نسبت به آنها نشان می دهند. از سوی دیگر، در کشورهایی مانند لبنان، تمرکز شرکتها بر فعالیتهای صرفاً عمومی با پوشش CSR بوده است.
در مقاله ای تحت عنوان “مسئولیت اجتماعی شرکتی (CSR)در جهان عرب: مأموریت غیرممکن؟” به قلم Kjetil Selvik محقق نروژی، آمده است که تشخیص تفاوت بین CSR و زکات در عمل دشوار است. در کشورهای عربی، CSR اغلب به هدایایی مانند پول یا غذا یا کاشت درخت در پارکهای عمومی تقلیل می یابد. چنین اقداماتی اما اهداف و آرزوی مروجین ارزش های CSR را برآورده نمی کند، زیرا آنها مایلند تا در نحوه عملکرد شرکت ها، تغییرات سیستماتیکی در این زمینه مشاهده شود.
آیا این بدان معناست که CSR تأثیر توسعه ای بر جهان عرب نخواهد داشت؟ یکی از چالش های اصلی این است که CSR با منطق سود مرتبط است. مدل زکات از نظر انگیزه، با فعالیتهای مسئولیت اجتماعی تفاوت اساسی دارد. این کاری است که فرد باید برای خدا انجام دهد. از سوی دیگر، از CSR به عنوان یک ابزار تجاری برای بهبود شهرت شرکت استفاده می شود و شرکت ها اغلب داستانهای موفق خود در حوزه مسئولیت اجتماعی را با رسانه ها و عموم به اشتراک می گذارند.
تفاوت بین مسئولیت اجتماعی شرکتی و انگیزه پرداخت زکات، ورود CSR به جهان عرب را پیچیده می کند. مدل CSR یک چارچوب اخلاقی و هنجاری را معرفی می کند که عموما با حساسیت‌های محلی تلاقی می کند در واقع این مشکلی بالقوه است که سازمان ها و کسب و کارهایی که سعی در معرفی CSR در کشورهای عربی دارند باید به آن توجه داشته باشند. در نتیجه، شرکت های فعال در خاورمیانه اکنون به اهمیت اتخاذ یک استراتژی درست در حوزه مسئولیت اجتماعی پی برده اند که می تواند به آنها در دستیابی به اصول پایه ای کمک کند. آنها سعی می کنند تا از یک کمک مالی ساده یا کاشتن درخت فراتر روند. علاوه بر این، آنها شروع به اندازه گیری نشانه های اجرایی کلیدی خود و نوشتن گزارش هایی در زمینه پایداری کرده اند. با این حال، شرکت های خاورمیانه در مقایسه با همتایان غربی خود هنوز راهی طولانی برای دستیابی به پایداری در پیش دارند.
ترجمه: پایگاه مسئولیت اجتماعی شرکتها
