بی توجهی فروشگاههای بزرگ به مسئولیت اجتماعی
توی صف یک فروشگاه زنجیرهای ایستادهام. برخی چرخ دستی دارند، برخی سبدهای خرید کوچکتر، همه منتظرند تا نوبتشان برسد. وقتی نزدیک صندوق می رسم، زن و شوهر میانسانی که انگار هفتگی خرید کردهاند، جلوی من هستند. آقای میانسال چرخ دستی پر از کالا را هل می دهد جلوی صندوق. اول شیر و ماست و کره را می گذارد نزدیک صندوق دار و بعد هم مواد غذایی دیگر را. خانم هم می رود و دنبال کیسه می گردد. صندوقدار یک بسته کیسه می گذارد جلوی خانم. خانم می پرسد کیسه بزرگتر ندارید. صندوقدار می گوید نه تمام کردهایم. خانم نگاهی به همسرش می کند و سری تکان میدهد.
در هر کیسه بیشتر از دو تا سه تا کالا جا نمیشود. برای همین نزدیک به ده تا کیسه را پر میکنند اما هنوز کلی از چیزهایی که خریدهاند، باقی مانده، کیسهها برای نوشیدنیهای نیم لیتری مثل آب معدنی و دوغ و … مناسب نیست و کنار دست صندوقدار مانده.
خانم و آقای میانسال دوباره چشم در چشم می شوند و خانم غرولندی می کند، صندوقدار منتظر است تا آنها وسایلشان را جمع کنند اما در این کیسهها نمیشود، این همه کالا را جا داد. صدای بقیه مشتریان درآمده و یکی پشت سرم میگوید آقا چرا این قدر طول میدهید؟
خانم سعی می کند تعدادی از اجناس را در همین کیسهها بریزد. در همین حین یکی از کارکنان فروشگاه از راه میرسد و با دیدن این صحنه، به سمت انتهای فروشگاه میرود و با یک کارتن خالی بیسکویت برمیگردد. میگوید همه را بریزید داخل این کارتن. خانم و آقای میانسال لبخندی میزنند و اول کالاهای باقی مانده را میریزند داخل کارتن و کناری میگذارند و بقیه را و هم میگیرند دستشان. بیشتر از ۱۶ کیسه و یک کارتن.
خریدها خودم را توی کولهپشتی میریزم و خانم و آقای میانسال را بیرون فروشگاه میبینم که مشغول جا دادن خریدهایشان در صندوق ماشینشان هستند. کیسهها را یکی یکی در صندوق میگذارند و من از خودم می پرسم این حجم کیسه پلاستیکی چه سرنوشتی پیدا میکنند؟
مصرف کیسههای پلاستیکی در ایران بسیار بالاست و فروشگاههای بزرگ هم تا به حال همان روش سنتی را ادامه میدهند که هر کسی یک کالای کوچک هم که خرید یک کیسه یا بیشتر می تواند بردارد.
در حالی که در کشورهای دیگر فروشگاه های زنجیره ای پیشرو حذف یا کم کردن کیسه های پلاستیکی هستند. در بریتانیا فروشگاه های زنجیره ای از چند سال پیش، قیمت هر کیسه پلاستیکی را میگیرند و علاوه بر این، کیسههای کنفی و پلاستیکی قابل بازیافت هم برای فروش دارند که مشتری میتواند بخرد و در خریدهای بعدی از آن استفاده کند.
گزارشها نشان میدهد که مصرف کیسههای پلاستیکی که بیشتر از ۳۰۰ سال در طبیعت باقی می مانند، به شدت کاهش پیدا کرده است.
به نظر میرسد یکی از مسئولیتهای اجتماعی فروشگاههای زنجیره ای که روز به روز بر تعدادشان افزوده میشود این است که روشی در پیش بگیرند تا مصرف کیسههای پلاستیکی کمتر شود.
در بریتانیا بخشی از پولی که مشتری بابت کیسهها پرداخت میکند به حساب دولت واریز میشود تا در جمعآوری و بازیافت هزینه شود. روشهای دیگری هم وجود دارد مثلا فروشگاهها میتوانند در ازای بازگرداندن کیسه ها به مشتریان مبلغی تخفیف بدهند. با این کار کیسهها در یک جا جمع میشود و بازیافت آنها راحت خواهد بود.