در سال 2021 ادعا های مربوط به سبزشویی از نفت با کربن خنثی گرفته تا کاشت میلیاردها درخت در بیابان؛ بیش از حد افزایش یافت. وب سایت اکوبیزنس در گزارشی به برجسته کردن کسب و کارها و دولت هایی پرداخته است که به دلیل ادعاهای مشکود در زمینه پایداری، مورد انتقاد قرار گرفته اند.
سبزشویی در سال 2021 ابعاد بسیار گسترده ای پیدا کرد. زیرا کسب و کارها و دولت ها در هر سطحی از اعتبار،می خواستند به دنیا نشان دهند که چقدر نگران مردم و محیط زیست هستند.
تمامی برندها، از کشورهای نفت‌خیز گرفته تا تولیدکنندگان بطری های آب معدنی، سعی کردند با طوفانی از ادعاهای صفر خالص، پلاستیک خنثی، محصولات عاری از روغن پالم، خود را حامی برنامه های اجرایی در حوزه پایداری که الهام گرفته از دوران کووید-19 بود، نشان دهند. بسیاری از شرکتها مدعی شدند که پایداری در دل همه فعالیت هایی است که انجام می‌دهند، ولی در واقع همه این مدعیان از درون به سبزشویی می پردازند.
سطوح سبزشویی در سال 2021 به حدی رسید که صنعت روابط عمومی در ماه جولای اقدام به راه اندازی کارگروهی در سنگاپور، جهت کنترل این مشکل کرد. اما شش ماه بعد، نه تنها چیزی در انجمن روابط عمومی و ارتباطات آسیای جنوب شرقی تغییر نکرد، بلکه خود نیز شروع به سبزشویی نمود.
مجله اینترنتی اکوبیزنس در سال 2020، اقدام به برشمردن هشت نمونه از برندهایی کرد که ادعاهایی در زمینه پایداری کرده بودند که البته قابل بررسی نبود. در سال 2021، 11 مورد از این کسب و کارها را یافته ایم که در فهرست زیر از ادعاهای مشکوک آنها و چرخش بازاریابی آنها به سوی پایداری، پرده برمی داریم:
درختکاری در بیابان
عربستان سعودی در ماه مارس اعلام کرد که در بخشی از طرح هایش برای دستیابی به میزان صفرخالص در انتشارگازهای گلخانه ای تا سال 2060، 50 میلیارد اصله درخت می کارد. درباره نحوه عملکرد بزرگترین برنامه احیای جنگل در جهان در کشوری که با محدودیت ذخایر آبی مواجه است؛ جزییات بسیار کمی ارائه شده است. اسعد رزوق، مدیر اجرایی گورین انرژی در توییتی نوشت: « خنده دارترین جوک دنیا درباره سبزشویی این است که به لطف دومین کشور تولیدکننده نفت، 10 میلیارد اصله درخت کاشته می‌شود، درحالیکه در این کشور حتی یک رودخانه هم وجود ندارد».
شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، گفت که این کشور قصد دارد به استخراج هیدروکربن ها ادامه دهد و در عین حال انتشار گازهای گلخانه ای خود را از طریق استفاده از ابزارهایی با فن آوری های جذب و ذخیره کربن (CCUS) کاهش دهد.تا ازین طریق «اقتصاد کربن دورانی» ایجاد کند. متیو آرچر، محقق مؤسسه فارغ التحصیلان ژنو، به الجزیره گفت: «این تصور که اقتصاد مبتنی بر استخراج و احتراق سوخت‌های فسیلی می‌تواند «دورانی» یا به هر تعبیری از این کلمه باشد، یک حرف کاملا پوچ است و فقط این ادعاها با تکیه بر فناوری هایی است که هنوز وجود ندارند. این ابتکارات، پرادعا،جاه طلبانه و مبهم است و با برنامه های بسیار کم و نامشخص ارائه شده و هیچ مکانیسمی برای پاسخگویی آن در نظر گرفته نشده است.
اتحاد جهت کاهش تولید زباله های پلاستیکی بیشتر
اتحاد برای پایان دادن به زباله های پلاستیکی (AEPW)، یک سازمان غیرانتفاعی مستقر در سنگاپور است که در سال 2019 توسط شرکت های بزرگ نفتی و شیمیایی مانند شل، اکسون موبیل و داو ، راه اندازی و حمایت شده است. این سازمان ادعا می کند که 1.5 میلیارد دلار برای پاکسازی زباله های پلاستیکی در کشورهای در حال توسعه هزینه می کند. اما تحقیقات رویترز در ژانویه نه تنها شکست یکی از پروژه‌های شاخص این سازمان را در رودخانه گنگ در هند نشان داده، بلکه این واقعیت را نیز روشن کرده که این شرکتها در حال برنامه‌ریزی برای افزایش چشمگیر تولید پلاستیک هستند که خود به نوعی به بحران آلودگی پلاستیکی دامن می‌زند. صلح سبز، سازمانAEPW را عاملی برای حواس پرتی از برنامه های توسعه BIG OIL نامیده است.
در ماه نوامبر، AEPW مطلبی را با عنوان اینکه “چرا مدیریت صحیح زباله مهمتر از زباله عاری از پلاستیک است” را در وب سایت خود منتشر کرد که در واقع مخالف ممنوعیت ها یا سایر روش های کاهش تولید پلاستیک است. تام پیکوک-نازیل، یکی از بنیانگذاران بنیاد Seven Clean Seas که یک سازمان پاکسازی اقیانوس است در سایت لینکدین اظهار داشته که مقاله AEPWمقاله ای “تبلیغاتی” و نامتعادل است که باعث می شود AEPW یک گروه لابی درصنعت پلاستیک به نظر برسد.
سبزشویی در اعماق
ویدئویی که در لینکدین منتشر شده، انفجارهایی را در معادن زیر زمینی نشان می‌دهد و درباره عواقب وخیم استخراج فلزات مورد نیاز برای انتقال انرژی، هشدار می‌دهد.این ویدئو با این شعار شروع می شود “طبیعت ناپدید می شود، انسان ها رنج می برند، زمین رنج می برد اما راه دیگری نیز وجود دارد.»
راوی در این ویدیو که برای تبلیغ شرکت کانادایی متالز است، می گوید ” این شرکت که پیش از این با نام سبزعمیق یا DeepGreen شناخته می شد، می تواند توده های فلزی به اندازه یک سیب زمینی که در کف دریا قرار دارند را بمکد و از آنها برای ساخت و تولید یک میلیارد باتری خودروی الکتریکی استفاده کند. این کار می‌تواند اثرات زیست‌محیطی و اجتماعی را بر کل سیاره زمین به‌طور چشمگیری کاهش دهد. ما در حال ساختن دنیایی هستیم که در آن فلزات استخراج و دور ریخته نمی شوند، بلکه اجاره داده شده و بازگردانده می‌شوند.”
اما هنوز همه متقاعد نشده‌اند که استخراج معادن در اعماق دریا امری ضروری است یا جایگزین بهتری برای استخراج از دل زمین است. یکی از مخاطبین در کامتنی در زیر این ویدیو در لینکداین نوشته:”شاید هم به این معنی باشد که بیایید به قسمت دیگری از زمین تجاوز نموده تا همه چیز را “پاک تر” کنیم. در واقع این همان تفکری است که ما را به اینجا رسانده است. ” پس باید احتیاط کرد چون معدن کاوی در اعماق دریا با نگرانی‌های بسیاری همراه است که مشخصا با سبزشویی مرتبط است در واقع داریم درباره اکوسیستمی حرف می زنیم که ما کمتر از سطح ماه در مورد آن شناخت داریم.
“من یک بطری کاغذی هستم” (اما در واقع یک بطری پلاستیکی !)
روی بسته بندی سرم پاک کننده صورت Innisfree برند کره ای لوازم آرایشی نوشته شده ” من یک بطری کاغذی هستم ” اما توسط گروه مبارزه با تولید زباله پلاستیکی بنام خرید بدون پلاستیک ( No Plastic Shopping)مشخص شد که بطری های کاغذی دارای روکش پلاستیکی است. کاربری در پستی نوشته بود: «وقتی فهمیدم محصول بطری کاغذی در واقع یک بطری پلاستیکی است، احساس خیانت به من دست داد.این کاربر همچنین یک شکایت رسمی به مرکز مصرف کننده ها برای اعتراض به اصطلاح ” سبزشویی” ارائه کرد.
ایستگاه فروش روغن اتومبیل ساخته شده از آجرهای زیست محیطی
یک برنامه اهدای جوایز پایداری که توسط شرکتی در حوزه روابط عمومی برگزار می شود، پس از دریافت هزاران رینگیت مالزیایی از برنده ها، به شرکت ها برای برنامه های پایداری جوایزی اهدا می کند.در واقع این خود یک مدل کسب و کار است که پشت جوایز ACES قرار دارد و توسط شرکت روابط عمومی MORS در کوالالامپور اداره می شود. برنده سال 2021 “جایزه نوآوری سبز” به شرکت شل، جهت ساخت جایگاه های متحرک سوخت از “آجرهای زیست محیطی” اعطا شد.ماریان لدسما، یکی از مبارزان صلح سبز در فیلیپین در زمینه زباله صفر، در لینکدین خاطرنشان کرد: «هر ساله، شرکت‌های مسئول بحران‌های زیست‌محیطی برای یک پروژه خاص یا برنامه‌های سطحی خود جوایزی دریافت می‌کنند. آلاینده های بزرگ، مدل کسب و کار خود را تغییر نمی دهند و مسائل را ریشه ای بررسی نمی کنند بلکه این سبزشویی بی شرمانه ای که توسط نهادهای اعطا جوایز، تسهیل و توجیه می شود، اقدامات ما را زیر سوال می برد و کار ما را سخت ترمی‌کند.»
هیدروکربن های کربن خنثی
در آغاز سال2021 ، شرکت‌های نفتی اوکسیدنتال پترولیوم مستقر در ایالات متحده، برای اولین بار شروع به علامت گذاری بشکه‌های خود با عنوان کربن خنثی کردند. آنها ادعا می‌کردند که برای محاسبه انتشار کربن هیدروکربن‌های خود، به اندازه کافی طرح جبران کربن خریداری کرده‌اند. شرکت نفتی شل نیز همین کار را انجام داد و ازشرکت روابط عمومی Edelman برای عرضه روغن خودرو Helix Ultra «کربن خنثی» خود (همان روغن که برای فروش در فروشگاه‌های آجرهای زیست محیطی شل به فروش می رسد) در سنگاپور از این شعار استفاده کرد:”اگر به دنبال این هستید که بدانید چگونه می توان در ماموریت به سمت آینده ای پایدارتر قدمی رو به جلو برداشت و یک سبک زندگی دوستدار محیط زیست را انتخاب کرد، ما احساس می کنیم که روغن های هلیکس اولترای بی کربن شرکت Shell انتخاب خوبی خواهد بود.”
در ماه مارس، به شل دستور داده شد که تبلیغات خود را در کشور هلند متوقف کند. زیرا ادعا می‌کرد که مشتریان می‌توانند با پرداخت هزینه کربن، به خرید سوخت «کربن خنثی» بپردازند، اما این شرکت هیچ مدرکی مبنی بر واقعی بودن ادعاهای خود ارائه نداده بود. دیوید ترنبول، سخنگوی گروه حمایت از Oil Change International در واشنگتن، به رویترز گفت: اعلام سوخت‌های فسیلی به‌عنوان سوخت بی‌کربن مثل این است که «یک شرکت دخانیات بگوید که سیگارهای بدون نیکوتین می‌فروشد، زیرا برای فروش تعدادی آدامس به کس دیگری پول داده است در واقع کار بد خود را با پول دادن در جای دیگر جبران کرده است».
آدیداس سه خط – ولی بی اعتبار
برند آدیداس با آن سه خط معروفش که ظاهراً یکی از دوستداران محیط زیست صنعت مد است، در ماه سپتامبر توسط هیئت منصفه اخلاق در تبلیغات در کشور فرانسه به دلیل ادعاهای نادرست و گمراه کننده اش در زمینه پایداری خطاکار شناخته شد. این برند آلمانی پوشاک ورزشی پس از ادعای مبهم «50 درصد بازیافتی» بودن کفش مدل کلاسیک استن اسمیت، تولید آن را متوقف کرد. سوال اینجا است که آیا منظور شرکت این بود که نیمی از مواد مورد استفاده در ساخت کفش‌های کتانی بازیافت می‌شوند یا اینکه می‌توان آنها را پس از مصرف کاملا بازیافت کرد؟ و البته اگر چنین است، چگونه این کار انجام می‌شود؟ شاکی شرکت آدیداس همچنین گفته بود که لوگوی «پایان زباله‌های پلاستیکی» بر روی محصول بسیار مبهم است. زیرا بعید به نظر می رسد که با پوشیدن یک جفت کفش ورزشی “استن اسمیت” ساخته شده از موادی که به طور کامل بازیافت نشده‌اند، کلا بتوان به آلودگی پلاستیکی پایان دهد.
نفت یک “سوخت پاک” است
شرکت بزرگ نفتی استرالیا “سانتوس”، در ماه اوت به دلیل ادعای تولید “انرژی پاک” و با هدف دستیابی به انتشار صفر خالص تا سال 2040 با تکیه بر فناوری های جذب کربن که هنوز اثبات نشده به دادگاه کشیده شد. گروه فعال محیط زیستی استرالیایی با نام Australasian Centre for Corporate Responsibility (ACCR) نیز با شرکت نفتی سانتوس در مورد توصیف گاز طبیعی و سوخت فسیلی به عنوان یک “سوخت پاک” در گزارش پایداری شان مخالفت کرد. دن گوچر، مدیر اقلیم و محیط زیست ACCR، این ادعاها را “کاملاً غیر قابل توجیه” خواند.
پایدارترین بسته بندی دنیا
آیا این درست است که آلومینیوم سبزتر از پلاستیک است ؟این همان چیزی است که صنعت تولید قوطی‌های آلومینیومی می‌خواهد مصرف‌کنندگان به آن باور داشته باشند.
مجموعه‌ای از مارک‌های جدید آب معدنی، مانند محصول BeWater شرکت Ball Corporation ویتنام و برند آمریکایی Ever & Ever، ادعا می‌کنند آلومینیوم «کاملا قابل بازیافت» است، پس برای محیط زیست نسبت به بطری های پلاستیکی آب معدنی خیلی بهتر و کم خطرتر است.شرکت BeWater در وب‌سایت خود می‌گوید: «مأموریت ما حذف بطری‌های پلاستیکی یکبار مصرف در جهت بهینه سازی آب است. بطری های آلومینیومی سازگار با محیط زیست، از لحاظ اجتماعی پایدار و جایگزین مناسب برای بطری های پلاستیکی آب معدنی است”.
استفان اولریش، مدیر برنامه های منطقه‌ای سازمان بین‌المللی کار در ویتنام، می‌گوید:این ادعا فقط یک «فانتزی محض» است و «با واقعیت‌ها همخوانی ندارد». آلومینیوم ممکن است بسیار قابل بازیافت باشد، اما مواد بازیافتی کافی برای پاسخگویی به تقاضاهای موجود وجود ندارد و استخراج مواد مورد نیاز برای تولید آلومینیوم نیز از نظر انرژی و آب بسیار پر مصرف است. از منظر کربن و آلودگی زیست محیطی، هیچ ماده ای بدتر از آلومینیوم برای ساخت ظروف یکبار مصرف نیست چه برسد به اینکه آب اشامیدنی را در قوطی های آلومینیومی به سرتاسر جهان حمل کنیم که این امر به هیچ وجه منطقی به نظر نمی رسد .
وام “پایدار” برای بندر صارداتی زغال سنگ!
بانک ملی استرالیا (NAB) در ماه ژوئن به دلیل اعطا وام “پایداری” به مبلغ 515 میلیون دلار استرالیا به بزرگترین پایانه صادرات زغال سنگ جهان، یعنی بندر نیوکاسل در نیوساوت ولز؛ توسط گروه زیست محیطی Market Forces به صورت کنایه آمیزی مورد تشویق قرار گرفت .این وام پایداری با انگیزه دستیابی به برخی اهداف زیست محیطی و اجتماعی مانند بهبود کارایی ترمینالهای این بندر پرداخت شد. بر اساس تفسیر یک روزنامه استرالیایی،”پیشرفت‌های کوچک در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در بندر نیوکاسل، باعث نادیده گرفته شدن اثرات مخرب بزرگتر معادن استخراج زغال سنگ شده است که در واقع 95 درصد از صادرات این مرکز، زغال سنگ حرارتی است.”
صفر مطلق شرکت Equinor
شرکت نفتی دولتی نروژ Equinor به دلیل تلاش‌های گسترده‌اش برای انتقال انرژی پاک، توانست از دست سرزنش های رقبای خود مانند ExxonMobil، Shell و Chevron فرار کند. به گفته آندرس اوپدال، مدیر اجرایی اکینور، این شرکت در نوامبر 2020 اعلام کرد که هدفش رسیدن به صفر مطلق تا سال 2050 است و با توجه به اینکه این شرکت “پیشرو در انتقال انرژی” است، متعهد شده تا با توافقنامه پاریس همسو شده و در این جهت گام بردارد. در سه ماهه اول سال 2021، تقریباً نیمی از درآمد شرکت از فروش پروژه‌های توسعه مزارع بادی حاصل شد اما در همان سه ماهه اول سال 2021، از کل انرژی فروخته شده تنها 0.54، درصد ،کربن صفر بوده است .همانطور که اسد رزوک، رئیس شرکت گورین انرژی در توییتی نوشت، “شرکتEquinor شایسته دریافت جایزه صفرمطلق در سبزشویی است.”
