نگاهی به زندگی فریدون قاسمزاده، بنیانگذار اولین شرکت ارائه خدمات اینترنت در ایران
برخی از کارآفرینان را باید کارآفرینان پیشرو و کارآفرینان فردا دانست؛ افرادی كه شاید سالها زودتر از افراد دیگر دست به اقداماتی میزنند که دیگران درک درستی از آنها ندارند ولی چندی بعد نقش و اهمیت کارهایشان مشخص میشود. این افراد را باید پیشگامان کارآفرینی دانست؛ کسانی که زمینههایی را فراهم میکنند که دهها و حتی صدها کارآفرین فضای رشد داشته باشند. برای مثال استیو جابز در گاراژ خانهاش به فکر ساخت کامپیوترهای خانگی افتاد و هسته اولیه مايکروسافت و شکلگیری جهانی جدید را کلید زد. در جهان اینترنت و وب در ایران هم فریدون قاسمزاده را باید کارآفرین پیشرو دانست، فعال بخش خصوصی که بسیاری از اولینها را رقم زد و زیرساختهایی را فراهم کرد که هزاران نفر در آن بستر هماکنون کار میکنند و میلیونها نفر خدمات دریافت میکنند. او اولین شرکت بخش خصوصی ارائهدهنده خدمات اینترنت را در کشور راهاندازی کرد و اکوسیستمی را به وجود آورد که میلیونها نفر در طول 22 سال گذشته از آن بهره بردهاند و هزاران شغل در بستر این فضا ایجاد شده است.
فریدون قاسمزاده متولد شهریور سال 1337 و در خانوادهای فرهنگی در شهر قزوین است. او دانشآموزی نخبه در طول سالهای کودکی بود و برای همین جهشي درس خواند و دو سال زودتر دیپلم گرفت و در 16 سالگی وارد دانشگاه شریف شد. او فارغالتحصیل رشته مهندسی صنایع در مقطع کارشناسی از دانشگاه شریف است. البته دوران دانشجویی او همزمان بود با دو سال انقلاب فرهنگی و همین وقفه باعث شد تا مدتي در سازمان صنایع دفاع کار کند. با پایان انقلاب فرهنگی او تحصیل در مقطع کارشناسی را به پایان رساند و دوباره کنکور داد و در رشته مهندسی صنایع در دوره کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس پذیرفته شد و در همین مدت در کلاسهای کامپیوتر و مدیریت دانشگاه هم حضوری داوطلبانه داشت. قاسمزاده بعد از فارغالتحصیلی، در کنکور اعزام دانشجو به خارج از کشور شرکت کرد ولی اعلام قبولی نهایی و اعزامها دو سال به تعویق افتاد. علاوه بر همه اینها او در یک دوره کوتاه دوهفتهای هم در کلاسهای مدیریت در کشور ژاپن شرکت و مدرک این دوره را نیز دریافت کرد. در کنار همه این دورههای آموزشی و تحصیلات تکمیلی، فریدون قاسمزاده مدرک دکتری خود را از دانشگاه مکمستر کانادا دریافت کرده است. او در رشته مدیریت سیستمهای اطلاعاتی به تحصیل پرداخت و از همینجا بود که مسیر مورد علاقه خود یعنی کارآفرینی را انتخاب کرد. او همزمان با فارغالتحصیلی به تدریس و تحقیق در دانشگاه مکمستر پرداخت و در کلاشهای بحث در مورد شبکههای کامپیوتری شرکت میکرد؛ حضور فریدون قاسمزاده در این دانشگاه همزمان با گسترش موج استقاده از اینترنت در جهان بود و او جزو دو میلیون نفر اول جهان است که با اینترنت کار و فضای وب را تجربه کردند. همین آشنایی با جهان جدید هم بود که باعث شد از او دعوت شود تا برای معرفی اینترنت و سخنرانی در دانشگاه به ایران بیاید؛ سفری که به بازگشت او به کشور و اجرای ایدههای جدید در ایران منجر شد.
قاسمزاده در سال 1376 (22 سال پیش) تلاش کرد تا در راستای رشته تحصیلیاش در کانادا و پژوهشهایی که روی کامپیوتر و اینترنت انجام داده بود، کاری نو در ایران پایهگذاری کند که راهاندازی شرکت افرانت به عنوان اولین شرکت خصوص تأمینکننده اینترنت در کشور با دسترسی مستقیم از طریق ماهواره به شبکه جهانی اینترنت بود
او در سال 1376 (22 سال پیش) تلاش کرد تا در راستای رشته تحصیلیاش در کانادا و پژوهشهایی که روی کامپیوتر و اینترنت انجام داده بود، کاری نو را در ایران پایهگذاری کند که راهاندازی شرکت افرانت به عنوان اولین شرکت خصوص تأمینکننده اینترنت در کشور با دسترسی مستقیم از طریق ماهواره به شبکه جهانی اینترنت بود. فریدون قاسمزاده با توجه به دید وسیع خود به آینده میدانست که در سالهایی نهچندان دور دسترسی به اینترنت است که حرف اول را خواهد زد و میلیونها اتفاق تحت وب شکل خواهد گرفت و میلیونها کاربر برای دریافت خدمات اینترنت تقاضا خواهند داد. البته او درمسیر ارائه خدمات اینترنت و تأسیس شرکت افرانت با مخالفتهای جدی روبهرو شد ولی با همراهی وزارت صنایع و به شرط راهاندازی اولین سایت دولتی کشور برای این وزارتخانه مجوزهای لازم را دریافت و با همکاری شرکت خدمات مشاوره نظم ایران در نهایت شرکت را راهاندازی کرد. قاسمزاده با اجاره دو طبقه ساختمان، شرکت را تأسیس و یکی از اولین کافینتها در ایران برای ارائه خدمات اینترنت به صورت دايلآپ هم راهاندازی شد. خود او در مصاحبهای با دنیای اقتصاد گفته است: «پس از دریافت دکترایم در رشته مهندسی سیستمهای اطلاعاتی در کانادا سال ۷۶ احساس کردم جای اینترنت در ایران بسیار خالی است. پس از بازگشت به ایران با حمایت وزارت صنایع و در نبود وزارت ICT و به رغم ریسک بسیار زیاد کار روی این عرصه را شروع کردیم. در سال اول تعداد کل همکاران ما در افرانت حدود 20 نفر بود. با توجه به ناآشنایی مردم ایران با اینترنت لازم بود با برنامه مشخص در این زمینه فرهنگسازی کنیم. همچنین با حضور در نمایشگاههای آيتي و برگزاری دورههای رایگان تحت عنوان «چگونه ISP خود را راهاندازی کنیم» در این نمایشگاهها سعی در ترویج فرهنگ ارائه خدمات اینترنت و در اختیار گذاشتن راهنماییهای لازم به علاقهمندان راهاندازی ISP کردیم. زیاد شدن تعداد ISPها باعث شد دولت نتواند با تفکر انحصاری سابق برای کسب و کار در این حوزه ورود کند.»
فریدون قاسمزاده دو سال بعد از تأسیس شرکت افرانت و زمانی که اصلاً خبری از تجارت الکترونیک نبود و حتی اینترنت در کشور همهگیر نشده بود، در دانشکده مدیریت صنعتی دانشگاه شریف تجارت الکترونیک درس میداد.
شرکت پیشتاز
افرانت از زمان تأسیس تاکنون همواره به عنوان شرکتی پیشتاز و تأثیرگذار در کشور در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات شناخته شده است و بسیاری از خدمات تحت وب برای اولین بار از سوی این شرکت ایجاد شده است؛ خدماتی که زندگی هزاران نفر را در کشور سادهتر کرده است که از آن جمله میتوان به ثبت نام و اعلام نتایج کنکور از طریق اینترنت و موبایل، رزرواسیون آنلاین بلیت هواپیما، ارائه سرویسهای تجاری بر روی موبایل، راهاندازی سرویس اینترنت و تلفن هوشمند و… اشاره كرد که برای اولین بار در ایران توسط افرانت ارائه شده است.
مجموعه افرانت با توجه به دانشبنیان بودن حدود 200 نفر پرسنل (اشتغال مستقیم) بیشتر ندارد که 55 درصد آنها مدرک فوق لیسانس و دکتری دارند و 14 درصدشان هم فارغالتحصیل کارشناسی هستند. شرکت افرانت به عنوان اولین شرکت ارائهدهنده خدمات دیتاسنتر هماکنون بیشترین سهم بازار دیتاسنتر و خدمات ابری کشور را در اختیار دارد
ورود به فرابورس
شرکت افرانت پس از دریافت گواهینامههای معتبر به عنوان اولین شرکت آیتی در تابستان سال 1390 وارد فرابورس شد و نخستین شرکت خصوصی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بود که امکان مشارکت و سرمایهگذاری عموم مردم در توسعه شرکتش را فراهم کرد. براساس آمارهای فرابورس سود عملیاتی افرانت در سه ماه اول امسال نسبت به دوره مشابه سال قبل از ۱۹۲ درصد رشد برخوردار بوده است. بر این اساس سود عملیاتی شرکت از ۳۵ میلیارد ریال در سه ماه اول سال ۹۷ به ۱۰۲ میلیارد ریال در سه ماه اول سال جاری رسیده است. خود او یک ماه بعد از بورسی شدن افرانت گفت: «این تصمیم یکروزه یا یکساله به ذهن مدیران شرکت افرانت نرسید. از همان ابتدای تأسیس شرکت یکی از اهداف بلندمدتمان ورود به بورس بود. دسترسی به این هدف با توجه به ناشناخته بودن اینترنت در آن زمان و خلأهای قانونی موجود و اینکه تا آن زمان بخش خصوصی اجازه فعالیت در این قبیل حوزههای مهم را نداشت مشکلات خاص خودش را به همراه داشت. غالب کسب و کارهای موجود در ایران هنوز به روش سنتی صورت میگیرد که در آن یک شرکت تجاری توسط یک یا چند نفر کارآفرین تأسیس و بعد توسط بستگان آنها اداره میشود.»
این شرکت در راستای توسعه فعالیتهای خود در سال 1394 پروانه ایجاد و بهرهبرداری از شبکه ارتباطات ثابت را هم از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی دریافت کرد. افرانت در طی بیش از بیست سال فعالیت خود توانسته در ارائه خدمات پهنای باند اینترنت اختصاصی، دیتاسنتر، خدمات ابری و تجارت الکترونیکی نقش مهم و پیشگام را بازی کند و در حال حاضر 1500 وزارتخانه، سازمان، شرکتهای دولتی بزرگ و کوچک، شرکتهای خصوصی تحت پوشش خدمات این شرکت قرار دارند. همچنین بزرگترین شرکتهای استارتآپی کشور همچون دیجی کالا، اسنپ، کافه بازار، تپسی، علیبابا، توسکا و… از افرانت خدمات اینترنت و دیتاسنتر دریافت میکنند.
قاسمزاده گفته افرانت در حال حاضر میزبان بیشترین استارتآپهای اصلی کشور است که بسیاری از آنها قبلاً در خارج از کشور میزبانی میشدند و هماکنون هرکدام از این شرکتها مشاغل زیادی را بهصورت مستقیم و غیرمستقیم برای جوانان ایجاد کردهاند. البته خود مجموعه افرانت باتوجه به دانشبنیان بودن حدود 200 نفر پرسنل (اشتغال مستقیم) بیشتر ندارد که 55 درصد آنها مدرک فوق لیسانس و دکتری دارند و 14 درصدشان هم فارغالتحصیل کارشناسی هستند. شرکت افرانت به عنوان اولین شرکت ارائهدهنده خدمات دیتاسنتر هماکنون بیشترین سهم بازار دیتاسنتر و خدمات ابری کشور را در اختیار دارد. قاسمزاده پیشبینی میکند درآمد افرانت با احداث دیتاسنتر جدید، در سال ۱۴۰۰ به ۱۰۰ میلیارد تومان افزایش پیدا کند؛ درآمدی که در سال ۹۵ حدود ۱۰ میلیارد و در سال ۹۶ حدود ۱۳ میلیارد تومان بوده است. قاسمزاده دو سال پیش در مراسم 20 سالگی افرانت گفت: «افرانت پیدرپی قلههای موفقیت را در حوزههای اینترنت، دیتاسنتر و خدمات ابری فتح کرده است و با عملکرد خود ثابت کرده با وجود چالشهای زیاد و تحریمهای شدید موجود میتوان در کشور دیتاسنترهای تجاری در تراز جهانی با سرمایهگذاری بخش خصوصی و بدون نیاز به بودجه عمرانی دولت ایجاد کرد.»
رمزهای رشد افرانت چه بوده است
قاسمزاده در طول 22 سال گذشته همیشه تلاش کرده است که چندین قدم از شرکتهای دیگر جلوتر باشد و پلتفرمهایی را برای توسعه شرکت افرانت برنامهریزی و اجرایی کند که این شرکت را به بازیگر اصلی عرصه خدمات وب بدل کرده است و رمز موفقیت این شرکت محسوب میشود. خود او گفته است: «خدمات اینترنت پرسرعت اولین پلتفرم رشد افرانت بود. افرانت فعالیت خود را از ابتدا روی ارائه سرویس اینترنت پرسرعت به شرکتها و سازمانها متمرکز کرد و در حال حاضر مشتریان بسیاری از بین وزارتخانهها، سازمانها و شرکتهای بزرگ دارد. همچنین خدمات دیتاسنتر دومین پلتفرم رشد ما بوده است و در حال حاضر بیش از هزار سازمان و شرکت از این خدمات استفاده میکنند. افرانت توانسته است با جلب اعتماد سازمانها و شرکتها نقش بسزایی را در میزبانی محتوا در دیتاسنتر داخل کشور و تقویت عملی شبکه ملی اطلاعات ایفا کند. علاوه بر اینها ارائه خدمات ابری (Cloud) سومین پلتفرم رشد افرانت است که از مدتی قبل آغاز شده و شرکتها روی این بستر میتوانند خدمات متنوع با سرمایهگذاری پایین و صرفه اقتصادی بالا را به مشتریان خود عرضه کنند. ارائه خدمات مرتبط با شبکه توزیع محتوا (CDN) که از مدتی قبل در افرانت آغاز شده هم پلتفرم رشد چهارم افرانت است. این سرویس ارزش افزوده جدیدی را به ارائهدهندگان خدمات و محتوای الکترونیکی که مایل به ارائه سرویس با کیفیت بالا در خارج از کشور هستند، ارائه میکند.» مجموع چهار پلتفرم شامل اینترنت پرسرعت، دیتاسنتر، خدمات ابری و شبکه توزیع محتوا، در کنار یکدیگر بستر مناسبی را برای پلتفرم پنجم رشد افرانت که به گفته قاسمزاده دیجیتال است، فراهم کرده است که هدف از آن کمک به رشد شرکتهای نوپا در ارائه خدمات و کسبوکار دیجیتال و مشارکت با شرکتها و سازمانهای متوسط و بزرگ موجود در جهت ورود به حوزه تحول دیجیتال است.
قاسمزاده، مرد دنیای خدمات اینترنت و وب ایران، معتقد است عامل اصلی موفقیت کارآفرینان علاوه بر داشتن چشمانداز و ایدههای نو برای دستیابی به آنها، تلاش و پشتکار شبانهروزی، عدم هراس از شکست و از همه مهمتر مثبتاندیشی است تا بتوانند آنچه را که دیگران تهدید به حساب میآورند به فرصت تبدیل کنند.