مسئولیت اجتماعی شرکتها ظرف دو دهه اخیر در دنیا مورد توجه قرار گرفته است. قبل از آن این مفهوم در دنیا مطرح شده بود و مطالعاتی هم در این زمینه انجام شده بود ولی تعداد مطالعات و مباحثی که مورد بررسی قرار می گرفت، قابل مقایسه با وضعیت فعلی نبود.
مطالعه تاریخی مفهوم مسئولیتهای اجتماعی شرکتها
طبق مطالعه انجام شده توسط مارینا دابیک در مورد سیر تحولات مطالعات انجام شده در حوزه مسئولیتهای اجتماعی در دنیا که نشریه امرالد اینسایت ان را منتشر کرده است، میلتون فریدمن اولین کسی بود که این مفهوم را مطرح کرد ولی به دیده انتقاد به آن نگریست.
او در سال ۱۹۶۴ میلادی رسما اعلام کرد شرکتها تنها در برابر سرمایه ها و سهامدارانشان مسول هستند و باید سرمایه ها را به گونه ای سرمایه گذاری کنند که بالاترین سود را به دست آورند
ولی این دیدگاه طی سالیان از بین رفت. اصلی ترین و مهمترین منتقد این نظریه که بسیاری او را پدر دیدگاه های مسئولیت اجتماعی شرکتها می دانند، ادوارد فریمن بود که در سال ۱۹۸۴ میلادی بیان کرد شرکتها باید به گونه ای اداره شوند که منافع حاصل از کار آنها نصیب افراد، شرکتها و جامعه ای که در آن فعالیت می کند، شود.
هرم کارول
در سال ۱۹۹۱ آرچی کارول این دیدگاه را توسعه داد و مسئولیت اجتماعی شرکتها را به عنوان مسئولیتهایی معرفی کرد که شرکتها در مقابل جامعه دارند.
او مفهومی با نام «هرم مسئولیت اجتماعی شرکتها» را مطرح کرد که دارای چهار بخش مهم اقتصادی، قانونی،اخلاقی و بشر دوستانه است. این هرم دارای ابعادی است که نشان دهنده خواسته های جامعه از شرکتها است.
هرم کارول را می توان اولین و اصلی ترین تلاش دنیا برای تشریح مسئولیت اجتماعی شرکتها دانست که البته انتقاداتی هم به آن وجود دارد.
به عنوان مثال کارول عنوان کرده است شرکتهایی که منابع مالی کمتری دارند، در مسئولیتهای اجتماعی مشارکت کمتری دارند.
مطالعات جدید
این در حالیست که در مطالعات جدید مشخص شده است هر چه شرکتها در بخش مسئولیتهای اجتماعی فعال تر باشند، امکان کسب درآمد و رشد بیشتری را در اختیار دارند.
به همین دلیل است که در کشورهای صنعتی در سالهای اخیر شمار بیشتری شرکتها در این عرصه فعالیت می کنند زیرا بر این باورند انجام مسئولیت اجتماعی باعث معرفی شدن آنها و محصولاتشان به بازار می شود و می تواند بستر رشد بیشتر شرکت را فراهم کند.
در واقع امروزه از انجام مسئولیت های اجتماعی توسط شرکتها به عنوان یک بازی برد-برد برای شرکت و جامعه نام می برند و عقب ماندن در این عرصه را به معنای ضعف در پیگیری اهداف اقتصادی شرکت می دانند.
